सर्पले मरेपछि पनि टोक्छ ? यी घटनाले गर्छ पुष्टि
मरेको सर्पले कसरी टोक्छ ?
भदौ १६, २०८२ सोमबार १७:७:६
काठमाडौं : सन् २०२२ र २०२३ मा उत्तरपूर्वी राज्य आसाममा तीनवटा अनौठा घटना घटे। तीनै घटनामा मरेका सर्पले केही घण्टापछि मानिसलाई टोके।
यी घटनामा संलग्न सर्प प्रजाति मोनोक्लेड कोब्रा र ब्ल्याक क्रेट थिए। यी दुवै भारतमा पाइने सबैभन्दा खतरनाक सर्प हुन्।
यी घटनाले मरेको सर्पले मानिसलाई टोक्न सक्छ र यसको विषले मृत्यु पछि पनि काम गर्छ भन्ने प्रश्न उठाएको छ। यस विषयमा एक अध्ययन गरिएको छ। यसको नतिजाले यो सम्भव छ भनेर देखाएको छ।
सर्प मरेपछि पनि यसको विष प्रणाली केही घण्टा सक्रिय रहने र यसले जोखिम निम्त्याउन सक्ने देखिएको छ।
के भन्छन् विज्ञ ?
पहिलो घटना : कोब्राको काटिएको टाउकोले टोक्यो
पहिलो घटना आसामको शिवसागर जिल्लाको हो। एक ४५ वर्षीय पुरुषले आफ्नो घरमा कुखुरालाई आक्रमण गर्ने सर्प देखे। उनले सर्पको टाउको काटे।
पछि ती व्यक्तिले सर्पको विकृत शरीरलाई फ्याँक्न खोजे। तर सर्पको टाउकोले उनको औंलामा टोक्यो।
यसले गर्दा व्यक्तिको औंला कालो भयो। यसले गर्दा उनको काँधसम्म गहिरो पीडा भयो।
उनलाई नजिकैको अस्पताल लगेर एन्टीभेनम दिएपछि पूर्ण रूपमा निको भए।
दोस्रो घटना : ट्रयाक्टरले कुल्चेको कोब्राले टोक्यो
दोस्रो घटना पनि आसामको सोही क्षेत्रमा भएको थियो। यहाँ एक किसानको ट्रयाक्टरको पाङ्ग्रामुनि कोब्राको मृत्यु भएको थियो।
केही घण्टा पछि त्यो मान्छे ट्रयाक्टरबाट ओर्लिए। कोब्राले उसको खुट्टामा टोक्यो। यो घटना सर्प मरेको केही घण्टा पछि भएको थियो।
सर्पले टोकेको ठाउँ सुन्नियो र उनले बान्ता गर्न थाले।
२५ दिनसम्म उनको उपचार गरियो। उनलाई एन्टी–वेनम र एन्टिबडी औषधि दिइयो अन्ततः निको भए।
तेस्रो घटना : तीन घण्टापछि कालो क्रेटले टोक्छ
तेस्रो घटना आसामको कामरूप जिल्लाको हो। यहाँ एक दिन साँझ ६ः३० बजेतिर केही मानिसले कालो क्रेट मारेर घर पछाडि फ्याँकिदिए।
तीन घण्टा पछि बिहान करिब ९ः३० बजे एक व्यक्ति जिज्ञासा बश मरेको सर्प हेर्न गए। उनले अनजानमा मरेको सर्पलाई आफ्नो हातमा समाते।
सर्पले उनको दाहिने हातको कान्छी औंलामा टोकेको थियो। टोकेको ठाउँमा कुनै दुखाइ वा सुन्निएको थिएन। त्यसैले परिवारले सुरुमा बेवास्ता गरे। यस्तै उनीहरूका अनुसार सर्प मरेको थियो।
तर राति २ बजेतिर व्यक्तिको शरीरमा न्यूरोटोक्सिन (स्नायुलाई असर गर्ने विष)को प्रभाव देखिन थाल्यो। उनी नर्भस हुन थाले र शरीर दुख्न थाल्यो। शरीरका भाग पनि सुन्न हुन थालेपछि उनलाई अस्पताल लगियो।
रिपोर्ट अनुसार, ती मानिस बाँचे र निको हुन ६ दिन लाग्यो।
मरेको सर्पले कसरी टोक्न सक्छ ?
यी तीन घटना विश्वास गर्न गाह्रो हुन सक्छ। तर विज्ञहरूले यस्ता घटना हुने जोखिम रहेको पुष्टि गरे।
अध्ययन (मृत सर्पको विषाक्तता र उपचारको केस रिपोर्ट) अब फ्रन्टियर्स इन ट्रपिकल डिजिजमा प्रकाशित भएको छ ।
यस प्रतिवेदनमा मृत्युपछि वा टाउको काटिसकेपछि पनि सर्पको टोकाइको जोखिम किन रहन्छ भन्नेबारे उल्लेख गरिएको छ।
रिपोर्ट अनुसार केही सर्पले मृत्यु भएको तीन घण्टापछि पनि टोक्न सक्छन्। सर्पको शरीरमा रहेको विष प्रणालीमा केही घण्टा सक्रिय रहन्छ र यसले व्यक्तिलाई असर गर्न सक्छ।
युनिभर्सल स्नेकबाइट एजुकेशन एण्ड रिसर्च इन्स्टिच्युटका संस्थापक तथा प्रमुख वैज्ञानिक डा. एनएस मनोजले विषालु दाँत भएका प्रजाति जस्तै इलापिडे, भाइपेरिडे र एट्राक्टास्पिडिडेमा जोखिम बढी हुने बताए।
फ्रन्टियर्स इन ट्रपिकल डिजिजमा प्रकाशित अध्ययनमा भनिएको छ, ʻ्सर्पको विष मानिसको र्याल जस्तै हुन्छ। विष निकाल्ने ग्रन्थी सर्पको दाँतसँग जोडिएको हुन्छ। यो प्रणालीले सिरिन्ज जस्तै काम गर्छ। सर्पले मानिसलाई टोक्छ, विष ग्रन्थीबाट निस्कन्छ र दाँत हुँदै मानिसको शरीरमा पुग्छ।ʼ
अध्ययनले भन्छ,ʻमरेको सर्पको शरीरमा यो नियन्त्रण हराउँछ। त्यसैले शरीरमा कुनै पनि चालको कारणले (मृत्यु पछि पनि), यदि मृत सर्पको दाँतले कसैलाई छेड्यो भने विष दाँतबाट भित्र पस्न सक्छ। सर्पले यसलाई नियन्त्रण गर्न सक्दैन। यस्तो अवस्थामा विष ग्रन्थीमा भण्डारण गरिएको सबै विष व्यक्तिको शरीरमा प्रवेश गर्नेछ।ʼ
कुन सर्पले मृत्यु पछि टोक्छ ?
डा. मनोजले यस प्रकारको व्यवहार रैटलस्नेक (भाइपर सर्पको एक प्रकार)मा देखिएको छ। यो सर्पको एक प्रजाति हो। यो अमेरिकामा सबैभन्दा बढी पाइन्छ। यी सर्पलाई अत्यन्तै विषालु मानिन्छ।
कर्नाटकको कलिंगा फाउन्डेसनका अनुसन्धान निर्देशक डा. एसआर गणेशले अष्ट्रेलियामा पाइने खैरो सर्प र चीनमा पाइने कोब्रामा यस्ता घटना रिपोर्ट गरिएको बताए।
भारतमा पाइने सर्पहरूमध्ये यस प्रकारको सबैभन्दा ठुलो खतरा रसेल भाइपर, स स्केल्ड भाइपर, ब्याम्बू पिट भाइपर, मालाबार पिट भाइपर, कोरल स्नेक र ब्यान्डेड पिट भाइपर प्रजातिहरूका सर्पको टोकाइबाट मृत्यु हुने अनुसन्धानले देखाएको छ।
प्रतिक्रिया दिनुहोस !
